Klachten tijdens de overgang
Wat is de overgang?
De overgang is een natuurlijk proces in het leven van een vrouw waarin de menstruatie uiteindelijk stopt en waarmee de vruchtbare periode ook geleidelijk ten einde komt. Dit gebeurt doordat de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron langzaam afnemen.
De overgang verloopt in drie fases:
-
Perimenopauze
-
Menopauze
-
Postmenopauze
Niet iedere vrouw ervaart klachten, maar naar schatting krijgt ongeveer 80% van de vrouwen te maken met overgangsverschijnselen, waarvan bij zo’n 30% in hevige mate. Sommige klachten – zoals opvliegers, angst of concentratieproblemen ("brain fog") – beginnen al in de perimenopauze en kunnen aanhouden tot ver in de postmenopauze. De intensiteit en aard van de klachten verschillen per fase en per vrouw.
De vroege overgang (perimenopauze)
Sommige vrouwen merken al rond hun 40e of zelfs eerder veranderingen op. De menstruatie kan dan nog regelmatig zijn, terwijl de hormonen al beginnen te schommelen. Dit wordt de perimenopauze genoemd. Vroege overgang komt vaker voor dan gedacht, maar wordt vaak niet direct herkend en soms zelfs verward met een burn-out. Het is belangrijk dat vrouwen weten dat de overgang niet pas begint als je menstruatie stopt, maar al jaren eerder invloed kan hebben op je lichaam en geest. De overgangsfase vóór je laatste menstruatie kan wel 4 tot 10 jaar duren.
| Klachten (beginnen vaak tussen 40 en 45 jaar) | Opmerking |
|---|---|
| Veranderende menstruatie. Meer of minder bloedverlies en/of onregelmatige frequentie | Eerste duidelijke teken |
| Opvliegers | Beginnen vaak licht in deze fase |
| Nachtelijk zweten | Kan al vroeg optreden |
| Stemmingswisselingen | Door oestrogeendaling en schommelingen |
| Slaapproblemen | Hormonen beinvloeden je slaapritme |
| Gevoelige borsten | Door schommelende progesteronspiegels |
| Hoofdpijn of migraine | Cyclus gerelateerde migraine kan verergeren |
| Brain fog (watten in je hoofd) / concentratieverlies | Geestelijke vermoeidheid is vaak vroeg merkbaar |
| Vermoeidheid | Door slaapgebrek en hormonale wisselingen |
| Angst en/of paniekklachten | Vaker voorkomend in deze hormonale fase |
| Prikkelbaarheid / kort lontje | Hormoonschommelingen beinvloeden stemming |
| Gewichtstoename | Langzame verandering in stofwisseling begint |
| Jeukende huid / tintelingen | Soms al merkbaar rond 40+ |
De menopauze
Dit is de fase tussen je laatste menstruatie en het moment waarop dit 12 maanden geleden is. Je kunt dus pas achteraf vaststellen dat je menopauze heeft plaatsgevonden en dat daarmee ook je vruchtbaarheid volledig is gestopt. Gemiddeld gebeurt dit rond het 51e jaar.
| Klachten (gemiddeld tussen 50 en 52 jaar) | Opmerkingen |
|---|---|
| Opvliegers | Kunnen nu pieken in frequentie en intensiteit |
| Nachtelijk zweten | Blijft vaak hevig in deze fase |
| Vaginale droogheid | Wordt duidelijk merkbaar |
| Verminderd libido | Hormoonafname beinvloedt je seksualiteit |
| Hartkloppingen | Door oestrogeendaling |
| Stemmingswisselingen | Blijven vaak aanwezig |
| Slaapproblemen | Blijven of worden intenser |
| Spier- en gewrichtspijn | Oestrogeen beinvloedt bindweefsel en spieren |
| Darmklachten / opgeblazen buik | Hormonen beinvloeden je spijsvertering |
| Rustelose benen (restless legs syndroom) | Kan optreden of verergeren |
| Oorsuizen (tinitus) | Soms bij pieken van hormonale onrust |
| Veranderingen in geur of smaak (metaalachtig) | Bij een klein deel tijdelijk aanwezig |
| Droge ogen | Minder traanvocht door oestrogeendaling |
| Huidveroudering | Huidelasticiteit vermindert door collageendaling |
De postmenopauze
In de fase na de menopauze verdwijnen sommige klachten en andere blijven bestaan. Het is een belangrijk moment om te letten op bijvoorbeeld je botgezondheid en hartgezondheid.
| Klachten (na de meopauze en vaak levenslang) | Opmerkingen |
|---|---|
| Vaginale droogheid | Vaak chronisch zonder behandeling |
| Urineverlies / blaasproblemen | Bekkenbodem en slijmvliezen worden zwakker |
| Verminderd libido | Blijvend zonder hormoontherapie |
| Botontkalking (osteoporose) | Toegenomen risico door oestrogeendaling |
| Verhoogd risico op hart- en vaatziekten | Oestrogeen beschermt hart en vaten – daalt nu |
| Gewichtstoename / vet rond buik | Vertraagd metabolisme na de overgang |
| Spierverlies | Natuurlijke spiermassa neemt af |
| Gewrichtspijn / stijve spieren | Kan blijven of verergeren |
| Vermoeidheid | Als klachten aanhouden of door slechte slaap |
| Dunner wordend haar | Haarzakjes gevoelig voor hormoonverandering |
| Huidverslapping | Collageenproductie blijvend lager |